Żółw

Żółwie (Testudines, Chelonia) –rząd owodniowców z gromady zauropsydów (Sauropsida). Rząd żółwi dzieli się na 2 podrzędy, 13 rodzin i obejmuje ok. 220 współcześnie żyjących gatunków. Wśród żółwi spotyka się zwierzęta zarówno mięsożerne, jak i roślinożerne, wodne i lądowe. Wszystkie są jajorodne. Zapłodnienie wewnętrzne odbywa się za pomocą narządu kopulacyjnego. Żółwie pomimo tego, iż są mniej zróżnicowane morfologicznie od innych gadów, potrafiły opanować najróżnorodniejsze środowiska poczynając od mórz, a na terenach pustynnych kończąc.

Pochodzenie

Są starsze od dinozaurów, gdyż pojawiły się zapewne już na przełomie paleozoiku i mezozoiku ok. 250 mln lat temu. Już wcześniej, w środkowym permie żyli ich domniemani przodkowie, roślinożerne perezaury (Pareiasauria). Paleontolodzy nie odnaleźli jednak form pośrednich, które łączyłyby je z prymitywnymi gadami z karbonu. Nie są też blisko spokrewnione z innymi grupami gadów. Zwykle żółwie traktowane są jako wczesna odrośl najprymitywniejszej podgromady gadów - Anapsida, ale z niektórych nowszych analiz wynika, że bliższe są diapsydom - choć i tu są spory, czy są bliżej spokrewnione z lepidozaurami i zauropterygami^[1], czy z archozaurami^[2]. Rozwinęły się w erze mezozoicznej.

Do niedawna najstarszym odkrytym żółwiem jest pochodzący z późnego triasu Proganochelys quenstedti (=Triassochelys dux), długości ok. 1 m. szczątki zostały odnalezione w Niemczech, a ich wiek oszacowano na 204 – 206 mln lat. Jednak nie można go uznać za przedstawiciela współczesnych żółwi, gdyż miał jeszcze drobne zęby na podniebieniu, a jedynie szczęki były bezzębne. Nie mógł też chować głowy do wnętrza pancerza, - kark chroniły kostne kolce. Uważa się go za przedstawiciela wymarłej linii (podrząd Proganochelydia). W jurze i kredzie były już liczne i pospolite oraz miały typową żółwią postać. Obecnie żółwie są uważane za żywe skamieniałości ze względu na prymitywne cechy budowy ciała, a zwłaszcza brak dołów skroniowych, oraz zachowanie ogólnego planu budowy ciała przez setki milionów lat.

Hodowla

Żółwie są popularnymi zwierzątkami domowymi, które można kupić w prawie każdym sklepie zoologicznym. Trzyma się je w terrariach bądź w akwaterrariach. Najbardziej popularnymi gatunkami są żółwie ozdobne i żółwie stepowe.

Rekordy

• najdłużej żyjący żółw występujący na Seszelach dożywa od 150 do 300 lat jest to żółw olbrzymi.
• najmniejszym żółwiem jest osiągający rozmiary do 11cm karapaksu jest żółw pajęczkowaty.niewiele większe są żółwie z rodzaju homopus, które osiągają rozmiary do 12cm.
• największy żółw mierzy 1-2m długości jest to żółw słoniowy.
• najcięższy żółw ważący do 800kg to żółw skórzasty.^[4]
• największy znaleziony szkielet żółwia jest późnokredowy żółw morski Archelon ischyros z Ameryki Północnej, którego szkielet mierzy ok. 4,5 m długości licząc od dzioba do ogona. Rozpiętość płetwiastych przednich kończyn wynosiła ok. 5,25 m, a masa ciała jest szacowana na ponad 2200 kg.

Rozmnażanie

Wszystkie żółwie są jajorodne i składają jaja (zwapniała skorupka jest zmineralizowana aragonitem, a nie kalcytem jak u krokodyli i ptaków) na lądzie. Najpierw wygrzebują w ziemi jamy pełniące rolę komór lęgowych. Jaja pod wpływem ciepła słonecznego nagrzewającego grunt przechodzą proces inkubacji. Żółwiki wydostają się z jajek za pomocą tzw. zęba jajowego znajdującego się z przodu górnej szczęki. Jest to zgrubienie skórne, które znika po kilku miesiącach. Po wykluciu małe żółwiki wyglądają jak miniatury dorosłych i od razu są samodzielne. Ich pancerz jest jeszcze dość miękki i twardnieje z czasem. W pierwszych chwilach po wyjściu z komór instynktownie szukają kryjówki, są bowiem narażone na ataki wielu zwierząt, a szczególnie ptaków. U wielu gatunków żyjących w zimniejszym klimacie młode po wykluciu się z jaj spędzają zimę w komorach lęgowych i opuszczają je dopiero wiosną. Liczba składanych jaj zależy od gatunku i waha się w przedziale od kilku (mniejsze gatunki) do ok. 150 (duże gatunki).

Ciekawostką jest fakt, że płeć zależy od temperatury w jakiej rozwijały się jaja. U żółwi wyższa temperatura indukuje samice. Wybierając na złożenie jaj miejsca suche i cieplejsze lub wilgotniejsze i chłodniejsze, żółwice mogą wpływać na płeć swych potomków

Występowanie

Występują na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy, lecz zdecydowana większość to mieszkańcy ciepłej i umiarkowanej strefy wszystkich kontynentów oraz wysp oceanicznych i oceanów.

Żółw a prawo

Gatunki żółwi sprowadzane do innych krajów często są objęte CITES. W Unii Europejskiej został wdrożony program Natura 2000, którego podstawą jest Dyrektywa Siedliskowa. Dyrektywa ta określa postępowanie zmierzające do ochrony gatunków zagrożonych (np. żółwia błotnego z polski).

Pielęgnacja żółwia

Baczną uwagę należy zwracać na to aby zwierzę nie potłukło się np. spadło na podłogę nawet z niewielkiej wysokości gdyż może nie przetrzymać upadku.A wypadki takie mogą zdarzyć się tam gdzie opiekę na żółwiem sprawują dzieci.Spacerujące po trawniku wśród krzewów i pod drzewami żółwie są często atakowane przez kleszcze które wbijają się w fałdy ich skóry.Kleszczy nie należy wyrywać lecz posmarować grubą warstwą wazeliny- wówczas same odpadają.Raz na dwa tygodnie zimą a znacznie częściej latem trzeba wykąpać żółwia w letniej wodzie.Zmywa się w ten sposób z jego ciała kurz a jednocześnie nawilża skórę i pancerz.Jeśli chcemy aby trochę popływał-należy kąpiel przygotować w odpowiednio dużym naczyniu z łatwym wyjściem czyli z płaskim brzegiem aby zmęczony żółw mógł wyjść i odpocząć. Pamiętajmy o tym że wprawdzie każdy żółw dobrze pływa ale dla żółwia lądowego woda nie jest środowiskiem naturalnym.

Na zdjęciu pozuje żółwik Wiki ;)

Wika i Klaudia